جستاری بر اهمیت و شرایط ادای حق‌الناس از منظر قرآن و روایات

نوع مقاله : علمی-تخصصی

نویسنده

معاون علمی دانشگاه بین المللی المصطفی افغانستان

10.22034/qs1.2025.100643

چکیده

حق‌الناس به معنای حقوق و وظایفی است که افراد نسبت به یکدیگر دارند و شامل انواع مختلف حقوق مالی، معنوی و اجتماعی می‌شود که از سوی یک فرد به دیگری انتقال یافته و باید رعایت و ادا گردد. این مفهوم یکی از ارکان اصلی در اخلاق اسلامی است و به‌ویژه در قرآن و روایات اسلامی، به آن تأکید زیادی شده است. پرسش اساسی این است که بر مبنای آیات قرآنی و روایات دینی، اهمیت و شرایط ادای حق‌الناس چیست؟ در این نوشتار تلاش شده با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و با روش توصیفی - تحلیلی به این مسئله پرداخته شود. بر اساس آموزه‌های قرآنی و روایی فردی که حق کسی دیگری بر گردن اوست، نسبت به آن حق مسئولیت دارد و باید برای ادای آن حق و کسب رضایت صاحب حق اهتمام جدی داشته باشد. یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد که رعایت حق‌الناس و ادای آن شامل شرایطی چون اعتراف به خطا و ظلم با پذیرش اشتباه و اعتراف به ظلم، طلب بخشش و حلالیت، بازگرداندن حق، جبران خسارت، توبه و اصلاح رفتار، رعایت حقوق دیگران در آینده، دقت و توجه کافی در ادای دیون، عدالت، تساوی در ادای دیون مردم، سرعت عمل در ادای دین و دارای اهمیت دانستن ادای دین است.

کلیدواژه‌ها